CECHY MAKROSKOPOWE
|
Owocniki kuliste, owalne, czasem nieregularne, guzowate z wieloma wgłębieniami. Podstawa owocnika w postacie płonnego nibytrzonka z niewielką kępką grzybni. Dojrzałe owocniki osiągają wielkość 1-3 cm. Powierzchnia owocnika matowa, sprawiająca wrażenie zamszowatej. Starsze okazy pokryte czasem łuseczkami ułożonymi w formie spękaliny. Kolor powierzchni owocników bardzo zróżnicowany. Żółto-zielony u okazów młodych po oliwkowo-brązowy lub czerwono-brązowy u okazów starszych. Niekiedy okazy przybierają intensywne, pastelowe barwy żółte, czy pomarańczowo-żółte. Gleba najpierw biało-żółtawa, potem oliwkowa, zielonkawa lub żółto-pomarańczowa, poprzecinana, białymi, szaro-żółtymi - a w późnym stadium dojrzałości brązowymi - nieregularnymi żyłkami, tworzącymi marmurkowaty wzór. Miąższ twardy, jędrny, zwarty, o słabym, nieprzyjemnym, zapachu i bez określonego smaku.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki w worku
|
Perydium 220-300 μm, pseudoparenchymatyczne, zbudowane z izodiametrycznych kulistych komórek 15-30 μm. Komórki grubościenne, w warstwie zewnętrznej wybarwione na żółto-czerwono, głębiej bladożółtawe. Pigment komórek perydium nie reaguje z odczynnikiem Melzera. Na powierzchni perydium można zaobserwować włoskowate dermatocystydy, cylindryczne, obłe na szczycie, septowane o średniej wielkości 40-75 x 4-7 μm Worki maczugowate, rzadziej cylindryczne, na długich trzonkach. Wielkość worków 150-240 x 35-55 μm. Worki zawsze 8-zarodnikowe, z zarodnikami ułożonymi w dwóch rzędach, czasem bezładnie, chaotycznie. Zarodniki kuliste, za młodu hialinowe, potem żółtawe do oliwkowych. Wielkość zarodników bez ornamentacji 15-18 μm. Zarodniki gęsto pokryte cylindrycznymi, czasem lekko zaostrzonymi kolcami o średniej wielkości 1-3 μm. Kolce zarodników są cyjanofilne – barwią się na niebiesko w błękicie anilinowym.
 |
 |
 |
Przekrój perydium |
Dermatocystydy perydialne |
Worki |
|
SIEDLISKO
|
Pachyphlodes conglomerata występuje wyłącznie w glebach zasobnych w węglan wapnia. Wyrasta w lasach liściastych, wyjątkowo w mieszanych, a najczęstszym partnerem mikoryzowym jest Fagus sylvatica, Carpinus betulus, Corylus avellana i Quercus robur. Preferuje stanowiska ubogie w roślinność zielną. Najczęściej na pochyłościach terenu, słonecznych stokach o południowej lub południowo-zachodniej wystawie. Owocniki wyrastają stosunkowo płytko, bo 1-3 cm pod powierzchnią gleby. Czasem wyrastają semihypogeicznie. Niemal zawsze w licznych grupach i na ogół w sąsiedztwie innych podziemnych Ascomycota. Dojrzałe owocniki można znaleźć od lipca do października.
|
WYSTĘPOWANIE
|
W chwili zlokalizowania pierwszego stanowiska nie były znane doniesienia o występowaniu tego gatunku w Polsce. Pachyphlodes conglomerata znaleziono na licznych, bogatych w owocniki stanowiskach na wapiennych wyżynach środkowej Polski. Jest gatunkiem częstym – w obrębie rodzaju najłatwiejszym do znalezienia. Znany z niemal wszystkich krajów Europy, podawany również z Ameryki Północnej i Azji ale wszędzie uznawany za gatunek relatywnie rzadki.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 26, Hutki-Kanki k. Olkusza, Czerwiec 2007
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 66, Babice k. Chrzanowa, Wrzesień 2007
Wyżyna Kielecka – EE 83, Chęciny k. Kielc, Lipiec 2008
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 06, Podlesice k. Zawiercia, Maj 2010
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF27, Złożeniec k. Smolenia, Lipiec 2011
Wyżyna Śląska – DF02, Psary k. Tarnowskich Gór, Czerwiec 2019
Beskid Mały – DF96, Koziniec k. Wadowic, Sierpień 2020
|
UWAGI
 Gleba dojrzały owocników o nietypowych barwach
|
Pachyphlodes conglomerata jest w obrębie rodzaju gatunkiem łatwym do oznaczenia. Od innych gatunków odróżnia go gładkie, pozbawione brodawek perydium, duży rozmiar worków oraz cyjanofilność ornamentacji zarodników. Makroskopowo jest nieco podobny do pokrewnego gatunku Luteoamylascus aculeatus.
Polska nazwa gatunku to zielonek zlepiony.
|
